Strona Główna › Refleksje filozoficzne › 5 iluzji, które cię zniewalają

Iluzje tego świata | Fot. Fares Hamouche

5 iluzji, które cię zniewalają

Jedną z rzeczy, których ludzie pragną najbardziej, jest wolność. To bardzo powszechne dążenie i nie ma się czemu dziwić. Któż chciałby być niewolnikiem spełniającym rozkazy swojego pana? Wolność leży w ludzkiej naturze. Cokolwiek będzie się działo, zawsze będziemy dążyć do tego, by nasza egzystencja była niczym nieskrępowana.

Niestety, charakter rzeczywistości, w której się znajdujemy, bardzo utrudnia nam osiągnięcie prawdziwej wolności. I nie chodzi tutaj o innych ludzi, systemy polityczne, prawo czy obyczaje. Sami nakładamy na siebie kajdany. W jaki sposób to robimy? Poprzez uleganie iluzjom.

Czy wszystko jest iluzją?

W życiu człowieka istnieje wiele złudzeń. Każdego dnia jesteś w nich zanurzony i nie zdajesz sobie z tego sprawy. Iluzja otacza cię cały czas. Nawet teraz, kiedy czytasz te słowa. Zmysł wzroku przesyła do mózgu informacje, a część z nich jest interpretowana w sposób, który dalece odbiega od rzeczywistości.

Pozwól, że posłużę się przykładem. Zawsze go używam, ilekroć mówię o iluzji otaczającego nas świata. Przykład jest niezwykle prosty i klarowny, że się tak wyrażę. Tym przykładem jest niebo. Spójrz na nie. Kiedy nie ma chmur, widzisz piękną, błękitną przestrzeń, rozpościerającą się nad głową. Ale w rzeczywistości niebo nie jest błękitne. Ten kolor jest tylko iluzją. To sposób twojego mózgu na pokazanie ci, jak światło słoneczne odbija się od cząsteczek powietrza. Nic więcej.

Jaki jest prawdziwy kolor nieba? Zerknij na nie w środku nocy, a się przekonasz. Zakładając, że nie będzie chmur, zobaczysz gwiazdy. To oznacza, ni mniej ni więcej, że niebo jest przezroczyste. W ciągu dnia również takie jest, ale tego nie widzisz z powodu natężenia światła docierającego do oczu.

Jak widać, bardzo łatwo można zademonstrować jeden rodzaj fizycznej iluzji. Mógłbym w tym miejscu przedstawić jeszcze dużo innych przykładów, ale dzisiaj chciałbym zająć się czymś innym: iluzjami wpływającymi bezpośrednio na twoją osobistą wolność.

Iluzje, które zniewalają

Oto pięć złudzeń sprawiających, że pozostajesz więźniem niewidzialnej klatki. Z niektórych być może w ogóle nie zdajesz sobie sprawy. Są tak głęboko zakamuflowane, że trudno uświadomić sobie ich istnienie.

1. Iluzja czasu

Przede wszystkim musimy uświadomić sobie, że czas nie jest linearny. Nasze zmysły starają się nas przekonywać, że mamy coś takiego jak przeszłość, teraźniejszość oraz przyszłość. Co więcej, wartość chwili obecnej zawsze jest umniejszana.

Większość ludzi jest przekonana, że przeszłość to "czas", z którego pochodzimy. Jest też czymś, czego nie można cofnąć lub zmienić. Z kolei przyszłość to coś, do czego ustawicznie dążymy. Wydaje się być najważniejsza – wszystko robimy właśnie dla przyszłości: budujemy domy, uczymy się, bierzemy kredyty, inwestujemy.

Tymczasem prawda jest taka, że zarówno przeszłość, jak i przyszłość nie istnieją. Są jedynie wyobrażeniem naszych umysłów. Odciągają naszą uwagę od tego, co się dzieje teraz – w jedynej istniejącej chwili: teraźniejszości. Ludzie często za bardzo skupiają się na tym, co ma nadejść. A powinni poświęcić całą uwagę "tu i teraz" – wiecznemu i niezmiennemu. Rezygnacja z chwili obecnej na rzecz fantazjowania o przyszłości jest pułapką.

Podejrzewam, że chciałbyś dostać ode mnie dowód na to, co napisałem wyżej. Chętnie przedstawię ci możliwość zdemaskowania iluzji czasu. Może to zrobić praktycznie każdy – wystarczy zacząć medytować. Oczywiście na początku będzie to dla ciebie trudne, ale kiedy nabierzesz nieco wprawy, szybko doświadczysz wieczności „tu i teraz”. Znajdując się w stanie spokojnej medytacji, zauważysz, że czas jest wytworem umysłu ludzkiego. Osobiście tego doświadczysz.

2. Iluzja autorytetów

Autorytet to osoba ciesząca się wyjątkowo wysokim poważaniem w społeczeństwie. Wielu z nas zakłada, że taki człowiek posiada większą wiedzę, a więc i jego słowa powinny być traktowane z większym szacunkiem niż słowo kogoś innego.

Niestety, w takim podejściu kryje się poważny błąd. Po pierwsze, nikt nie jest nieomylny. Traktowanie kogokolwiek jako wyznacznik obiektywnej prawdy to wyraz całkowitego niezrozumienia natury człowieka. Jest to bardziej niebezpieczne szczególnie w sferze duchowości. W ten sposób rodzą się fanatycy religijni.

Po drugie, im większym autorytetem ktoś się cieszy, tym większe zdobywa wpływy. Problem w tym, że wysoki status społeczny często korumpuje. Im więcej osób komuś ufa, tym większe istnieje prawdopodobieństwo, że taki człowiek zacznie w niecny sposób wykorzystywać swoją pozycję.

Doskonałym przykładem może być część księży katolickich. O aferach związanych z tą grupą społeczną słyszał już chyba każdy. Nie będę się więc na ten temat rozpisywał. Czy jednak nie jest dziwne, z jaką łatwością przychodzi im manipulowanie wiernymi? To dlatego, że ludzie zakładają, iż ksiądz to osoba o wyższej moralności – ktoś, komu można zaufać.

3. Iluzja odrębności

Jesteśmy przekonani, że jako jednostki pozostajemy w opozycji do wszystkich i wszystkiego wokół nas. Wydaje się nam, że życie to ciągła walka o byt, przetrwanie czy powodzenie. Konkurujemy więc z innymi. Ciągle jesteśmy przekonani, że "my" to nie "oni". Świat zdaje się potwierdzać ten pogląd. Wszystko, co widzimy, utwierdza nas w przekonaniu, że każdy człowiek to odrębny byt. Tak samo jak zwierzę, kamień, gwiazda czy kropla wody w oceanie.

Tymczasem rzeczywistość jest zupełnie inna. Wszystko, co istnieje, jest nieskończenie ze sobą powiązane. Można powiedzieć, że nie jesteś zanurzony we wszechświecie – to ty jesteś wszechświatem.

Jeśli spojrzysz na siebie pod odpowiednim kątem, uświadomisz sobie niezwykłość własnej istoty i jej nieskończoność. Jesteś jednością z drzewami, oceanem, gwiazdami – po prostu ze wszystkim. To twoje zmysły tworzą iluzję odrębności. W ślad za nimi idzie umysł, który zdaje się obserwować świat z wnętrza puszki, którą nazywasz ciałem.

4. Iluzja ideologii

Wielu ludzi identyfikuje się z jakąś ideologią, religią czy kulturą. Mówią o sobie: jestem chrześcijaninem, Francuzem, ateistą, demokratą, feministką, etc. Czy aby na pewno? Wszystkie te pojęcia to wymyślone przez kogoś nazwy, które powstały po to, żeby zamydlić ci oczy. Sprawiają, że wrażenie odrębności pogłębia się.

Zapytaj pierwszego lepszego człowieka: "Kim jesteś"? Może odpowiedzieć na przykład: "Jestem polskim przedsiębiorcą, katolikiem i zwolennikiem partii prawicowych". Jakże to bezsensowne określenie bezkształtnej tożsamości ludzkiej duszy.

Społeczeństwo nauczyło cię nosić mnóstwo etykietek jako część twojej osobowości. One wydają się nierozerwalnie z tobą połączone. Zastanów się jednak nad taką sytuacją: zostajesz uderzony kamieniem w głowę i tracisz pamięć. Nadal istniejesz, ale jesteś swego rodzaju czystą kartą. Teraz możesz dostrzec prawdziwego siebie, swojego ducha i osobowość.

5. Iluzja bogactwa

Większość ludzi sądzi, że bogactwo da im szczęście. Przez całe życie dążą więc do zdobycia jak największej ilości pieniędzy, domu, samochodu, oszczędności w banku. Inwestują swoje dochody w narzędzia finansowe, mające przynieść kolejne zyski. Dostatek sprawia wrażenie bezpiecznego stanu, zatem większość swojego czasu poświęcamy na gromadzenie dóbr materialnych. Obstawiamy się nimi i zazdrośnie strzeżemy.

Utrzymanie iluzji dobrobytu ma kluczowe znaczenie dla naszej gospodarki oraz firm, których celem jest pomnażanie zysków. Dzięki temu można dalej utrzymywać społeczeństwo konsumpcyjne, nakręcać skalę zadłużenia i wzmacniać kontrolę nad ludźmi. Cały system bankowy został zaprojektowany w taki sposób, by kreować iluzję obfitości dóbr i ich dostępności dla każdego.

W rzeczywistości tracimy z oczu prawdziwe bogactwo. Są nim zdrowie, szczęście, kontakty z innymi istotami żywymi oraz środowisko naturalne. A tymczasem największy dobrobyt zapewnia... spokój umysłu. Tak samo jak w przypadku rybaka, który łowi tylko tyle ryb, ile mu potrzeba, a przez resztę dnia może odpoczywać. Widzący to przedsiębiorca namawia rybaka do cięższej pracy i stworzenia wielkiego przedsiębiorstwa, żeby mógł czerpać zeń zyski i... cieszyć się czasem wolnym. Ale rybak przecież już to robi!

Wolność od iluzji

Powyższe iluzje mają na celu osłabić cię, ograniczyć i uniemożliwić dostrzeganie możliwości, jakie stoją przed tobą otworem. Możesz się jednak od tego wszystkiego uwolnić. W jaki sposób? Dzięki osobistej praktyce duchowej – poszukiwaniom prowadzonym poza systemem religii oraz różnej maści ideologii.

Podążaj za swoimi marzeniami, kieruj się sercem i rozwijaj pasje. Medytuj, czytaj i słuchaj mądrości wszechświata. Mimo że podsuwa ci te iluzje, daje też dostęp do tego, co wykracza poza nie.

Wystarczy, że spojrzysz dalej, niż pozwalają fałszywe obrazy, a szybko przekonasz się o ogromnej mocy, jaka drzemie w twoim wnętrzu. Ona jest nieskończona i niewyczerpana. Masz wolność wyboru – nieograniczoną. Możesz więc dokonać wszystkiego, czego tylko zechcesz.

I choć niektórzy będą próbowali wmówić ci, że tak naprawdę nie jesteś wolny, nie wierz im. Wolność to naturalna cecha wszystkich świadomych istot. Problem w tym, że one często nie zdają sobie z tego sprawy.