Strona Główna › Życiowe sprawy › Czym jest indywidualny plan rozwoju i jak go napisać?

Stan posiadania a szczęście | Fot. Enrique Meseguer

Czym jest indywidualny plan rozwoju i jak go napisać?

Indywidualny plan rozwoju (ang. PDP, czyli personal development plan) jest procesem tworzenia planu działania w oparciu o świadomość, wartości, refleksje, cele własnego rozwoju w kontekście kariery zawodowej, edukacji, relacji międzyludzkich lub osobistego samodoskonalenia.

PDP zawiera zwykle oświadczenie o swoich aspiracjach, mocnych stronach i zaletach, posiadanych kompetencjach, dotychczasowej edukacji i przebytych szkoleniach. Poza tym znajdują się tutaj także etapy ukazujące, w jaki sposób plan ma zostać zrealizowany.

Osobisty plan rozwoju może również zawierać mniej lub bardziej szczegółowe priorytety dotyczące kariery czy ogólnie pojętego stylu życia. Nie może tutaj zabraknąć rozsądnej analizy szans i zagrożeń oraz planów alternatywnych (Plan B) czy życiorysu (CV).

Indywidualny plan rozwoju

W szkolnictwie wyższym indywidualne plany rozwoju obejmują zazwyczaj portfolio, które zawiera listę posiadanych umiejętności wykształconych w określonym przedziale czasowym. Wykorzystanie PDP w edukacji może pomagać w tworzeniu własnej ścieżki rozwoju, co jest szczególnie ważne dla osób wybitnie uzdolnionych. Dzięki temu już od najmłodszych lat człowiek może skuteczniej zarządzać swoimi "wewnętrznymi" zasobami.

Zdarza się (szczególnie na Zachodzie), że PDP jest jednym z elementów procesu rekrutacji nowych pracowników czy też szkoleń związanych z rozwojem kariery zawodowej. Jednym z popularnych pytań zadawanych podczas rozmowy kwalifikacyjnej jest: "Gdzie widzi siebie Pan/Pani za pięć lat?" Osoba, która nie ma przygotowanego chociażby w zarysie własnego planu rozwoju, może mieć trudności z udzieleniem odpowiedzi.

Choć indywidualny plan rozwoju jest zazwyczaj stosowany w firmach, można go z powodzeniem wykorzystać w życiu osobistym. Ułatwi ogólnie pojęty proces samodoskonalenia oraz rozwoju duchowego.

Planowanie rozwoju osobistego to proces, na który składa się przede wszystkim:

• ustalanie celów i zadań – co pragniesz osiągnąć w ujęciu krótkoterminowym lub długoterminowym;
• ocena bieżącej sytuacji życiowej;
• identyfikacja potrzeb w zakresie umiejętności, wiedzy lub kompetencji;
• wybór odpowiednich działań rozwojowych w celu zaspokojenia wszystkich swoich potrzeb.

Czy indywidualny plan rozwoju jest potrzebny?

Wybrałeś się kiedykolwiek w podróż (np. na wakacje) bez wcześniejszego planowania? Zawsze jest potrzebny choćby minimalny plan. Bez niego trudno o dobre wykorzystanie czasu. Nie jest łatwo w pełni cieszyć się podróżą, jeśli ciągle trzeba myśleć o tym, gdzie spać, co i gdzie jeść, jakie miejsca zwiedzić. Wszystko jest prostsze, jeśli wcześniej poświęcimy czas na zaplanowanie podróży.

To samo dotyczy rozwoju osobistego.

Wielu ludzi żyje z dnia na dzień – bez planowania. A potem dziwią się, że ogarnia ich frustracja i strach przed kompletnie nieznaną przyszłością. Oni po prostu nie wiedzą, dokąd zmierzają. Życie wydaje im się trudne, niebezpieczne, a czasami wręcz pozbawione sensu.

Dlatego ważne jest, aby przygotować plan.

Jim Rohn powiedział: To fascynujące, że większość ludzi swoje wakacje planuje z większym zaangażowaniem niż swoje życie. Być może dlatego ucieczka wydaje się łatwiejsza niż wprowadzanie zmian.

Jim ma rację. Jeśli nie planujesz i nie myślisz o swoim życiu z wyprzedzeniem, możesz łatwo się rozczarować.

Jeśli kiedykolwiek poczujesz się zagubiony w życiu, wystarczy zajrzeć do swojego planu i przypomnieć sobie, dokąd chcesz dojść. Indywidualny plan rozwoju jest twoim drogowskazem na całe życie! Przez planowe rozwijanie swojej przyszłości możesz uzyskać lepsze poczucie samokontroli i podejmować trafniejsze decyzje.

Dobre przygotowanie zmniejsza ryzyko doświadczenia złych rzeczy w podróży. Tak samo jest z indywidualnym planem rozwoju – zwiększa on możliwości i ogranicza niebezpieczeństwa. Dzięki temu twoje życie będzie "szło" w dobrym kierunku.

Jak napisać plan rozwoju osobistego?

Proces budowania indywidualnego planu rozwoju może zająć dużo czasu. Jest to całkowicie normalne i nie należy się spieszyć. Nie zaszkodzi jednak ustalenie jakiegoś rozsądnego terminu. W końcu nie chodzi o to, by spędzić resztę życia na planowaniu. Chodzi o zrealizowanie przygotowanego planu.

Oto trzy kroki tworzenia planu rozwoju osobistego:

Krok 1: Wizja

Aby zbudować swój osobisty plan rozwoju, najpierw pomyśl o swojej przyszłości. Wybierz przedział czasowy, który ma dla ciebie sens – najlepiej skupić się na okresie 3-5 lat.

Oczywiście możesz opracować plan na dłuższy okres, ale to będzie o wiele trudniejsze. Ograniczenie się do niewielkiego przedziału czasu ułatwi wprowadzanie ewentualnych korekt.

Teraz wyobraź sobie, jak będzie wyglądać twoje życie, powiedzmy, za 3 lata. Co sprawia, że czujesz się spełniony i szczęśliwy? Jakie wartości są dla ciebie najważniejsze? Co napełnia cię pozytywną energią, a co męczy?

Następnie cofnij się do obecnego życia i zastanów, co należy zrobić, by dotrzeć do wyobrażonej sobie przyszłości. Zaplanuj kolejne zadania.

Możesz używać różnych narzędzi – od zwyczajnej kartki papieru po zaawansowane programy do robienia notatek. Ja używam starego, dobrego arkusza kalkulacyjnego.

By twój indywidualny plan rozwoju był możliwie najpełniejszy, podziel swoje cele na dziedziny życia,  w których chcesz się realizować. Dzięki temu niczego nie pominiesz. W moim przypadku wygląda to następująco:

• Sfera intelektualna – czyli to, czego chcesz się nauczyć (możesz wypisać tutaj książki, które pragniesz przeczytać).
• Sfera emocjonalna – dotyczy związków międzyludzkich, a szczególnie miłości i rodziny.
• Sfera duchowa – cele duchowe.
• Sfera fizyczna – zdrowie, kondycja fizyczna, uprawianie sportów etc.
• Sfera społeczna – twoja ogólna pozycja społeczna oraz interakcje z najbliższym otoczeniem, np. przyjaciółmi.
• Sfera finansowa – pieniądze są bardzo ważnym elementem codziennego życia i nie powinieneś ich pomijać.
• Sfera zawodowa – tutaj chodzi oczywiście o rozwój kariery zawodowej.
• Sfera hobbystyczna – dotyczy wszelkich zainteresowań, jakie posiadasz.

Możesz tę listę dowolnie skracać lub wydłużać. Cokolwiek jest dla ciebie ważne, powinno się tutaj znaleźć. Jeśli uważasz, że – dla przykładu – istotne są dla ciebie podróże, umieść je tutaj. Dla mnie nie mają wielkiego znaczenia, więc nie zostały ujęte w moim planie rozwoju. Jednak każdy człowiek jest inny i wybiera różne rzeczy.

Po utworzeniu listy kluczowych obszarów swojego życia, dołącz do nich listę zadań, które chcesz wykonać, by odnieść w tych sferach sukces. Rezultat końcowy pozwoli ci zrozumieć, na jakich obszarach powinieneś się najbardziej skupić.

Krok 2: Mocne i słabe strony

Wiedząc, co chcesz osiągnąć, powinieneś też ustalić, jakimi dysponujesz możliwościami i umiejętnościami. Są one niezbędne, by posuwać się naprzód.

Najpierw zastanów się, jakie są twoje mocne i słabe strony. W czym jesteś dobry, a co wymaga jeszcze nauki? Co pomaga ci w rozwoju, a co przeszkadza? Co lubisz robić, a czego nie cierpisz? Zrób też listę posiadanych umiejętności oraz tych, które dopiero będzie trzeba zdobyć.

Zaznaczam, że musisz być ze sobą szczery, jeśli chcesz osiągnąć prawdziwy sukces. Oszukiwanie siebie prowadzi donikąd.

W tym miejscu możesz użyć znanej metody, jaką jest analiza SWOT. Powszechnie stosuje się ją w biznesie, ale przydaje się również podczas tworzenia indywidualnego planu rozwoju. Pomyśl o sobie jak o firmie, którą chcesz rozbudować. To niesamowity sposób na ocenę własnej osobowości.

Nie będę się tutaj rozpisywał o SWOT. Informacje na ten temat bez problemu znajdziesz w Google. Wystarczy kilka chwil i zdobędziesz wystarczającą ilość informacji.

Krok 3: Zaplanowanie zadań do wykonania

Po ustaleniu ogólnego kierunku przychodzi czas na szczegóły. Kluczem do sukcesu jest tutaj sporządzenie listy konkretnych zadań do wykonania – wraz z terminami, listą potrzebnych zasobów, pomocnych osób i kryteriami pomiaru.

Bądź konkretny i staranny. Nie twórz zadań zbyt ogólnikowych czy skomplikowanych. Lepiej przygotować listę rzeczy, które można zrealizować w rozsądnym przedziale czasu.

Kiedy już wszystko zostanie ustalone, pozostaje najtrudniejszy etap: wykonanie. Teraz musisz się wziąć do pracy. Sukcesywnie realizuj kolejne zadania znajdujące się w twoim planie działania. Zapisuj rezultaty i poszczególne osiągnięcia – musisz być w pełni świadomy postępów.

Nie zapominaj też o regularnym przeglądaniu wszystkich odnoszonych sukcesów – zarówno mniejszych, jak i większych. Z czasem pojawi się konieczność modyfikowania planu. Rób to na bieżąco, a nigdy nie zgubisz się w gąszczu własnych marzeń.

Szablon indywidualnego planu rozwoju

Aby ułatwić ci przygotowanie własnego indywidualnego planu rozwoju, stworzyłem szablon w arkuszu kalkulacyjnym Google. Powstał on na podstawie mojego planu. Pamiętaj, że możesz dodać własne listy, pola, tabele – cokolwiek tylko zechcesz.

Przykładowy szablon: Indywidualny plan rozwoju.