Strona Główna › Religia i mistyka › Co to jest sansara?

Co to jest sansara?

Co to jest sansara? | Fot. Pixabay

Sansara, czy też saṅsāra lub saṃsāra (pali, sans.: संसार) - dosłownie oznacza "nieustanny przepływ", czyli wieczną wędrówkę, przechodzenie przez różne stany istnienia. Jest to ciągle powtarzający się cykl narodzin, śmierci i ponownych narodzin (reinkarnacja), któremu podlegają wszystkie istoty żywe, włącznie z istotami boskimi (dewy).

Koncepcja ta jest związana z hinduizmem, buddyzmem, bon, dżinizmem, jogą i taoizmem. Zgodnie z poglądem tych wschodnich religii, nasze obecne życie jest tylko jednym z wielu następujących po sobie od niepamiętnych czasów. Zanim się urodziliśmy, przeżyliśmy wiele wcieleń, a w przyszłości (po śmierci) czekają nas kolejne.

W trakcie życia na Ziemi, sposób postępowania (karma) decyduje o przeznaczeniu każdej osoby. Budda nauczał, że nie ma początku ani końca tego cyklu, a celem człowieka jest wyzwolenie się z tego procesu (moksha). W potocznym użyciu, sansara może odnosić się do świata i cierpienia lub oznaczać wzburzony umysł, przez który postrzegamy rzeczywistość.

Koncepcja sansary jest ściśle związana z przekonaniem, że człowiek odradza się po śmierci w kolejnych wcieleniach, w postaci człowieka, zwierzęcia, lub innych istot (w zależności od karmy). Według wierzeń dżinizmu, człowiek, który ma wyjątkowo dużą ilość złej karmy, może się odrodzić jako roślina, a nawet skała. Podobne teorie można znaleźć w Puranach, Bhagawadgicie oraz w Manusmryti i innych tego typu tekstach. Niemniej jednak, większość filozoficznych tradycji hinduistycznych i buddyjskich utrzymuje, że rośliny i kamienie nie mogą być elementem sansary, ponieważ nie posiadają możliwości doświadczania (bhoga), a więc karmy.

Historyczne początki koncepcji cyklu powtarzających się wcieleń są niejasne, ale idea ta pojawia się często w tekstach religijnych i filozoficznych w Indiach oraz starożytnej Grecji w połowie pierwszego tysiąclecia p.n.e. Dyskusje na temat wędrówki dusz pojawiają się w dżinizmie i buddyzmie oraz u Platona. Pojęcie reinkarnacji jest obecne nawet w pierwszych tekstach wedyjskich, takich jak Rig Veda. Wielu uczonych uważa, że reinkarnacja pochodzi z tradycji Shramana - ortodoksyjnej religii bramińskiej. To właśnie bramini jako pierwsi spisali tę ideę w Upaniszadach.

Sansara w hinduizmie

Według hinduizmu, na świecie panuje avidya (ignorancja), czyli nieznajomość własnego prawdziwego ja. W efekcie kama (pragnienie) i niekończący się łańcuch ponownych narodzin są połączone w samonapędzający się krąg przyczynowo-skutkowy. Przez egoizm i pożądanie człowiek kreuje zalążek (przyczyny) przyszłych zdarzeń. Natomiast dzięki praktyce ascetycznej można osiągnąć świętość i wyzwolenie (moksza). Można powiedzieć, że święte życie jest ścieżką samooczyszczania z grzechów.

Sansara w buddyzmie

W buddyzmie sansara jest definiowana jako powtarzalny cykl narodzin, śmierci i stan istnienia pośredniego (bardo). Sansara wynika z niewiedzy (avidya) i charakteryzuje się cierpieniem, niepokojem oraz niezadowoleniem (dukkha). Wyzwolenie z sansary jest możliwe tylko dzięki praktykowaniu ścieżki buddyjskiej.

Sansara w dżinizmie

W dżinizmie sansara oznacza życie doczesne charakteryzujące się reinkarnacją na różnych płaszczyznach egzystencji. Sansara jest opisana jako ziemska egzystencja pełna cierpienia i nędzy, a więc uważana jest za niepożądaną i należy ją odrzucić. Sansara nie ma początku, a dusza znajdowała się w niewoli swojej karmy od zawsze (czas również nie ma początku). Moksha jest wyzwoleniem z sansary.

Kategorie: Religia i mistyka